Για τους περισσότερους ανθρώπους, η οδήγηση είναι μια ανάγκη, αλλά παράλληλα και μια μεγάλη απόλαυση. Πόσοι από εμάς δεν έχουν πάει μια βόλτα με το αυτοκίνητό τους είτε μόνοι, είτε με κάποιο φίλο ή σύντροφο, καλοκαιράκι με τα παράθυρα ανοιχτά απολαμβάνοντας απλά τη βόλτα, χωρίς να κατευθύνονται κάπου συγκεκριμένα.
Υπάρχουν όμως και άνθρωποι οι οποίοι δεν μπορούν να απολαύσουν αυτή τη βόλτα, είτε ως οδηγοί, είτε ως επιβάτες, μιας και πάσχουν από μια φοβία γνωστή ως «φοβία οδήγησης ή αμαξοφοβία». Πρόκειται για μια φοβία που έχει αποδειχθεί μέσα από επιστημονικές έρευνες, μιας και κάνουν λόγο για αυτή τόσο η Αμερικανική Ψυχιατρική Ένωση, όσο και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
Εδώ θα πρέπει να διευκρινίσουμε κάτι. Δεν μιλάμε για τη φοβία που αισθανόμαστε όλοι όταν δεν εμπιστευόμαστε τον οδηγό ή όταν ο οδηγός οδηγεί υπερβολικά γρήγορα, μιλάμε για το αίσθημα φόβου που βιώνει κάποιος με το που μπαίνει στο όχημα και που έχει ως βάση του το ίδιο το όχημα και την οδήγηση ως διαδικασία.
Μιας και κανείς δεν γεννιέται με φοβίες, αλλά τις αποκτά στη διάρκεια της ζωής του, συνήθως λόγω καταστάσεων τις οποίες βιώνει ας δούμε ποιες είναι οι πιθανότερες αιτίες που προκαλούν την συγκεκριμένη φοβία στους ανθρώπους. Ποια είναι η απάντηση στην ερώτηση «θέλω να οδηγήσω αλλά φοβάμαι, γιατί;»
Φυσικά, υπάρχουν και άλλοι λόγοι, αλλά οι πιο πάνω είναι οι συνηθέστεροι. Ας δούμε τώρα και τα συμπτώματα που επιτρέπουν σε κάποιον να καταλάβει ότι πάσχει από τη συγκεκριμένη φοβία:
- Έναρξη υψηλού και συνεχούς πανικού με τη είσοδο στο όχημα και συνέχισή του μέχρι και τη στιγμή που το άτομο κατεβαίνει από το όχημα.
- Επίμονη αποφυγή χρήσης οποιουδήποτε οχήματος, είτε ενσυνείδητα είτε υποσυνείδητα.
- Ίδρωμα των παλαμών των χεριών κατά τη διάρκεια της κίνησης με όχημα ή στη σκέψη της διαδικασίας.
- Αίσθηση αποπροσανατολισμού και σύγχυσης, κατά τη διάρκεια της κίνησης με όχημα ή στη σκέψη της διαδικασίας.
- Εμφάνιση δυσκολιών στην αναπνοή, κατά τη διάρκεια της κίνησης με όχημα ή στη σκέψη της διαδικασίας.
- Εμφάνιση έντονης ζάλης, κατά τη διάρκεια της κίνησης με όχημα ή στη σκέψη της διαδικασίας.
- Υπερβολική αύξηση καρδιακών παλμών, κατά τη διάρκεια της κίνησης με όχημα ή στη σκέψη της διαδικασίας.
- Κρίσεις πανικού, κατά τη διάρκεια της κίνησης με όχημα ή στη σκέψη της διαδικασίας.
Τα παραπάνω ενδέχεται να εμφανίζονται ανεξάρτητα, σε κάποιο συνδυασμό τους ή και όλα μαζί. Η μεγάλη ερώτηση που προκύπτει λοιπόν είναι «πώς να ξεπεράσω τη φοβία για την οδήγηση;»
Τα αποτελέσματα των ερευνών από ειδικούς προτείνουν μια σειρά από λύσεις που αφορούν στη θεραπεία της φοβίας της οδήγησης. Ας τις δούμε αναλυτικά:- Πρόσληψη ενός δάσκαλου οδήγησης. Είτε έχουν δίπλωμα οδήγησης είτε όχι, γεγονός παραμένει ότι σε πολλές περιπτώσεις οι άνθρωποι φοβούνται να οδηγήσουν, καθώς πιστεύουν πως δεν διαθέτουν τις απαιτούμενες ικανότητες. Η πρόσληψη λοιπόν ενός υπομονετικού δασκάλου οδήγησης και η υπενθύμιση όσων είχατε μάθει παλαιότερα, σε περίπτωση που διαθέτετε δίπλωμα, ή η μάθηση όσων πρέπει να γνωρίζετε αν δεν έχετε, θα σας ηρεμήσει και θα μειώσει το άγχος σας.
- Έκθεση στη φοβία. Το συγκεκριμένο είδος θεραπείας, φέρνει το οδηγό αντιμέτωπο με το φόβο ή το άγχος του με αργούς ρυθμούς. Ξεκινά απλά με το να κάθεται το άτομο στη θέση του οδηγού για κάποια λεπτά κάθε μέρα. Στη συνέχεια, θα αρχίσει να πιάνει το τιμόνι, αργότερα να βάζει μπροστά το αυτοκίνητο και με αργούς ρυθμούς φτάνει και στην πραγματική οδήγηση, νιώθοντας όμως πολύ πιο ήρεμος.
- Πλατωνική μέθοδος αναζήτησης της αλήθειας. Η αντιμετώπιση της φοβίας γίνεται μέσω της διαλεκτικής, της συζήτησης δηλαδή με κάποιον που εμπιστεύεται το άτομο, λαμβάνοντας μια θετική προοπτική σχετικά με τη φοβία του. Αν δεν υπάρχει κάποιος διαθέσιμος, ένα τετράδιο ή μια ηχογράφηση, θα επιτρέψουν την εξωτερίκευση των φόβων και την ενσυνείδητη αντιμετώπισή τους.
- Χρήση τεχνικών χαλάρωσης. Οι συγκεκριμένες τεχνικές είναι αρκετές με βασικότερες το διαλογισμό, τη χρήση χαλαρωτικής μουσικής κ.λπ. Προτού ο οδηγός μπει στο αυτοκίνητο, θα πρέπει να χαλαρώνει τον εαυτό του, για να μην είναι σφιγμένος και αγχωμένος. Οι συγκεκριμένες τεχνικές απαιτούν χρόνο για να τις συνηθίσει και να επωφεληθεί από αυτές το άτομο.
Η φοβία της οδήγησης, είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη μιας και ενδέχεται να επιφέρει σοβαρά τροχαία ατυχήματα. Αποτελεί μια σοβαρή πάθηση που ενδέχεται να απαιτήσει ακόμη και τη συνδρομή θεραπευτή, ψυχολόγου ή ψυχίατρου, όταν φτάσει σε ακραία επίπεδα. Στο εξωτερικό, υπάρχουν ακόμη και ομάδες υποστήριξης.
Η γνωστότερη μέθοδος για την αντιμετώπιση του άγχους και του πανικού κατά την οδήγηση είναι η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (CBT – Cognitive Behavioral Therapy). Η CBT βοηθά το άτομο να απαλλαγεί από τον πανικό, το άγχος και τις αρνητικές σκέψεις που προκαλούνται από διάφορες φοβίες πέραν της αμαξοφοβίας, όπως είναι η αγοραφοβία, η κατάθλιψη και γενικότερα οι αγχώδεις διαταραχές.
Η αρχή στην οποία βασίζεται η CBT έχει να κάνει με το γεγονός ότι κάθε άτομο έχει το δικό του τρόπο να «αντιλαμβάνεται τα πράγματα», με αποτέλεσμα να υπάρχουν λανθασμένες ίσως αντιλήψεις που επηρεάζουν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του.
Ουσιαστικά λοιπόν, το άτομο δεν επηρεάζεται από τα «πράγματα» γύρω του αλλά από τις σχετικές δικές του πεποιθήσεις. Αν λοιπόν ο τρόπος που αντιλαμβάνεται τον κόσμο γύρω του, γίνει λειτουργικότερος, με λιγότερες διαστρεβλώσεις και θετικότερο τρόπο αντίληψης, τα θεραπευτικά αποτελέσματα μπορούν να είναι θεαματικά.
Επομένως, η φράση «φοβάμαι να οδηγήσω» θα πρέπει να πάψει να αποτελεί κάτι δεδομένο ως προς τη συμπεριφορά του ατόμου και να γίνει αποδεκτή ως μια κατάσταση η οποία μπορεί να βελτιωθεί με τους κατάλληλους τρόπους ή και ακόμη να πάψει να υφίσταται, επιτρέποντας στο άτομο να απολαύσει στιγμές που παλαιότερα δεν μπορούσε.
Σχόλιο